Okul çağlarım esnasında bir ara minyatürünü ve oldukça sade olanını dokuduğum ve ne kadar çok zaman aldığını hatırladığım halı dokuma sanatı hakkında detaylı bilgiler alabileceğimiz Avanos Halı mağazasına gidiyoruz.

Burası sadece ihtişamlı ve geleneksel Türk halılarının yer aldığı bir mağaza değil, aynı zamanda bütünüyle halı kültürü merkezi. Bunu ayrılırken daha iyi anlayacağız. Sırası gelmişken bize verdiği değerli bilgilerden dolayı Sayın Erkan Seçer'e çok teşekkür ediyoruz.

İlk ziyaretimiz atölyelere oluyor. Dokuma tekniklerini, tasarımları ve çalışma ortamını görüyoruz. Dokuma tekniğinin ilk olarak ne zaman ve nerede başladığı tam olarak bilinmese de kuşkusuz dokuma sanatı, genel bağlamda, Orta Asya'da başlamıştır. Bu bölgede yaşayan ve şiddetli hava koşullarına maruz kalan kabileler, çadırlarını yapmak için keçi yünü kullanmaya başlamişlar. Ilk defa düz dokuma tekniği göçebe tenteleri yapmak için kullanılmıştır. Ve daha sonra da ilk düğüm gelmiş. Buradaki atölyelerde çift dügüm Türk dokuma tekniği kullanılmakta. Bu teknik sadece ülkemizde kullanılıyor ve dokumanın daha uzun ömürlü ve sağlam olmasını sağlıyor.

Türk halıları, ister düğümlü ister düz dokuma olsun, Türkler tarafından üretilmiş bilinen en mükemmel sanat şeklidir. Zengin renkleri, sıcak tonları ve olağanüstü dokuları ile geleneksel motifleri Türk halılarının yüzyıllardır dünyaca tanınmasını sağlamıştır.

Avanos halı atölyelerinde aynı zamanda halı dokuma kursları veriliyor. Kursu bitirenler sertifika alıyor ve işe yerleştiriliyor. Çalışma yada kurs esnasında katı kurallar uygulanmıyor ve dokuma yapanlar çalışma saatleri bakımından özgür bırakılıyor. Yani halı dokumayı sevmeyen bir kişinin bu atölyelerde bir işi olmuyor. Belki de Türk halılarını bu kadar değerli ve farklı kılan özelliklerden birisi de burada yatıyor. Türk hanımları özellikle bu tesislerde çok isteyerek dokuma yapıyorlar, emekleri ile birleştirdikleri sevgileri de sonuca yansıyor, böylelikle paha biçilmesi zor olan değerler ortaya çıkıyor. Bir günde on sıra dokuma yapılıyor ve dokuma ücretleri düğüm sayısına göre veriliyor. Metrekareye atılan düğüm sayısı arttıkça halının kalitesi de artıyor. Yani metrekareye atılan düğüm sayısının fazla olması demek, halıya verilen emeğin, zamanın ve malzemenin de fazla olması demektir. Doğal olarak halının fiyatı da artmaktadır. Bir halının tamamlanması 11 aydan 2,5 seneye kadar düğüm sayısına ve dokuyan kişi sayısına bağlı olarak değişebiliyor. Bir halı üzerinde zaman zaman birden fazla kişinin çalışması da mümkün olabiliyor.

Dokumalardaki desenlerde, geleneksel Türk motifleri ve Avanos Halı tasarımcılarının yarattığı tasarımlar kullanılmakta. Bazı tasarımlar da İznik çinisi ile geleneksel folklor kostümlerinden alınabiliyor. Bazen de antik halıların, müzeden alınan izin neticesinde kopyaları yapılabiliyor. 

Pamuk ve pamuk, pamuk ve yün, yün ve yün ve ipek ile sadece ipek kombinasyonları kullanılıyor dokumalarda. İpek ise üretim için en iyi yer olan Bursa'da üretiliyor. Renklendirmede kimyasal yada doğal yöntemler kullanılabiliyor. Her iki yöntemin de kendine göre avantaj ve dezavantajları var. Sadece yün ve yün kombinasyonlarında doğal boyama yapılabiliyor. Indigo, safran, papatya, ceviz ve soğan kabuğu doğal renklendirmede kullanılan bitkiler. Soğan kabuğu ile boyanan ipliklerde gözle görülür biçimde renk tonunda dalgalanmalar mevcut oluyor.

Her köyün dokumalarda kullandığı renkler ve stil farklı olduğundan bir halının hangi yöreden geldiğini anlamak zor olmuyor tabiki konuyla ilgili bilgisi olanlar için. Avşar halılarında üç farklı teknik bir arada kullanılmakta olduğundan, bu özellik halıyı, diğer yörelerden farklı kılıyor. Yün ve pamuk kombinasyonlarında Hereke halıları en iyileri olarak değerlendirilmekte. Pamuk ve pamuk kombinasyonları ise ipek gibi görünmektedir fakat ipek ve ipek kombinasyonlarına göre tabiki daha kalın olmaktadır. 

Dokumalar tamamlandığında müzeden gelen uzmanlar tarafından kontrol ediliyor ve her bir halıya sertifika veriliyor. Bu da Avanos Halı'nın farkını ortaya koyuyor sanırım. İnternetten online satış yapılmıyor çünkü yetkililer müşterinin mağazaya gelip halıları incelemelerini, dokunmalarını ve hakkında bilgi edinmelerini istiyor ve memnuniyetle bunun için hizmet veriyorlar.

Bu makalelere de göz atın lütfen:

El Dokuma Halilari - Geleneksel Türk Sanati

Afyonkarahisar - Eski Sehir ve Karahisar Kalesi

• El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı
• El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı
• El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı
• El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı
• El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı
• El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı
• El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı
• El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı
• El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı
• El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı
• El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı
• El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı El Dokuma Halıları - Geleneksel Türk Sanatı
•